Kirkut w Popowie Kościelnym

Poniedziałek, 26 listopada 2012 | Komentarze 0

O kirkucie dowiedziałem się całkiem niedawno. Postanowiłem się tam wybrać.



Mimo, że cmentarz nie znajduje się bezpośrednio przy drodze, podążając za intuicją trafiłem na niego bez żadnych problemów. :)

Pierwsza synagoga w Popowie Kościelnym powstała prawdopodobnie w XVII wieku. We wsi była również łaźnia. W 1819 roku liczba Żydów w popowskiej parafii liczyła 175 osób. W okresie międzywojennym 109 osób (33,6% wszystkich mieszkańców). Wśród zapamiętanych nazwisk pojawia się m.in. Lejzor Idzikowicz albo Nowowiejski. Podczas II wojny światowej wszyscy popowscy Żydzi zostali deportowani do getta w Makowie Mazowieckim. Holocaust przeżyli nieliczni.

Cmentarz żydowski założony na przełomie XVIII i XIX wieku znajduje się na niewielkim wzgórzu, około stu metrów za cmentarzem parafialnym. Otoczony jest rowerm i wałem ziemnym. Na pewno nekropolii tej nie było w 1781 roku - wtedy to przedstawiciel diecezji płockiej, wizytując parafię w Popowie zanotował, iż popowscy Żydzi "kirkowie mają w Radzyminie, gdzie się chowają". Z pewnością natomiast cmentarz istniał przed 1820 rokiem. Świadczy o tym zapis, poczyniony przez Janusza Szczepańskiego w książce "Społeczność żydowska Mazowsza w XIX-XX wieku". Opisując historię rozwoju gminy żydowskiej w Pułtusku i założenie w latach dwudziestych XIX wieku cmentarza żydowskiego w tym mieście, prof. J. Szczepański - opierając się na kwerendzie w Archiwum Głównym Akt Dawnych - podaje, że do tego czasu wyznawcy judaizmu z Pułtuska grzebali swych zmarłych w Makowie lub w Popowie.



Dziś na szczycie wzniesienia, wśród zarośli można odnaleźć nieliczne już nagrobki, wykonane w większości z prostych kamieni granitowych. Reszta została wykorzystana m. in. do drukowania chodników. Jak podaje Przemysław Burchard w swej książce pt "Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce", najstarsza macewa datowana jest na 1825 rok. Od 1986 roku nekropolia jest wpisana do Rejestru Zabytków. W grudniu 2009 r. z inicjatywy proboszcza parafii Popowo Kościelne, na cmentarzu przeprowadzono prace porządkowe. W październiku 2012 parafianie we współpracy z zakładem Karnym w Popowie uporządkowali teren cmentarza.



Zajechałem jeszcze na cm. rzymsko-katolicki.



W drodze powrotnej zajechałem do Wyszkowa, żeby sfotografować pawilony handlowe na ul. Prostej. Poniżej zdjęcie z roku 1966 oraz 2012. Jak widać pawilony przetrwały 46 lat i mimo swego wieku nieźle się trzymają.


Zdjęcie archiwalne zostało pobrane z serwisu NAC

Żródła:
http://www.kirkuty.xip.pl/popowo.htm
http://www.nowywyszkowiak.pl/150/1430/somianka_prababcia_opowiadala_mi.html
http://plock.gosc.pl/doc/1346264.Niezapomniana-nekropolia-w-Popowie
http://www.sztetl.org.pl/pl/article/popowo-koscielne/12,cmentarze/1989,cmentarz-zydowski-w-popowie-koscielnym/